Amadeus Modigliani

Amadeus Modigliani (Italië 1884 - Frankrijk 1920), een Italiaanse jood van Sefardische herkomst, was een modern figuratief schilder en beeldhouwer. Hij speelde met vorm en kleur en was in zijn werk verwant aan de expressionisten en kubisten zonder er echt een te zijn.

In 1906 verhuisde hij op zijn 22e naar Parijs waar hij in 1920 op 36-jarige leeftijd aan tbc en aan uitputting door de tbc stierf.

Hij was eenzelvig en eenzaam en had last van weltschmerz. Hij was idolaat van vrouwen, een idealist, excentrisch en egocentrisch, levend aan de zelfkant van de samenleving. Hij gebruikte drugs en was een dronkaard, en al vanaf zijn jeugd ziekelijk. Bovenal echter was hij een gepassioneerd kunstenaar.

Vervormingen

Modigliani is beroemd geworden om zijn nabije schilderingen van vooral vrouwen met of zonder lege blikken en uitgerekte vormen. Daarin klinken zijn beeldhouwwerken door, die ook die typische lange nekken, neuzen en steriele ogen tonen.

In die vervormingen en leegte van de ogen probeerde hij de psyche van zijn modellen te vangen. Zonder uitzondering was dat een enigszins negatief georiënteerde psyche die sprak van eenzaamheid en verdriet.

Naarmate hij ouder werd groeide hij in het weglaten en concentreerde hij zich in het werk als vanzelf op waar het hem om ging, zoals gezegd de leegte en eenzaamheid.

Hij groeide ook in het gebruik van enigszins sombere, weemoedige kleurschakeringen die hij afkeek van onder meer Paul Klee. Samen met de eenvoud gaf dat een gloedvol maar tegelijk ook vervreemdend effect aan de evenwichtige, warme, nabije composities.

Hij was modern voor zijn tijd - begin van de 20e eeuw - en bereidde, samen met enkele anderen als Klimt en Schiele de weg voor schilderingen van schaamteloos vrouwelijk naakt: de pubis, echt schaamhaar en soms zelfs een stukje schaamlip.

In werk, levensvisie en manier van leven is Modigliani vergelijkbaar met Egon Schiele. In zijn manier van schilderen is hij daarnaast ook vergelijkbaar met Picasso (zie de kubistische details in vooral zijn vroege werk), Soutine (een goede vriend), Spilliaert en Schjerfbeck.

Modigliani ving de psychische pijn van zijn modellen in de schilderijen die hij van hen maakte. Zelden zie je een lach. En als er al iemand lacht, zie je het verdriet erachter. Boosheid en agressie worden niet verbeeld. Enkel verdriet en leegte. Een zekere afstandelijkheid ook, ook al zijn de modellen van heel dichtbij geschilderd en krijg je het idee dat ze vlak voor je staan.

Modigliani was regelmatig verliefd en min of meer serieel monogaam. In zijn relaties leefde hij alsof hij zijn lot in de handen van de vrouw legde met wie hij op dat moment verkeerde. Maar als ze te dichtbij kwam, of als het hem niet zinde, was hij weg.

Belangrijke vrouwen

Belangrijke vrouwen in het leven van Modigliani waren Beatrice Hastings (helemaal boven) en, in de laatste paar jaar van zijn leven, Jeanne Hébuterne, met wie hij ook een kind kreeg (hierboven achter de piano). Een dag na de dood van Modigliani pleegde Jeanne Hébuterne zelfmoord.

Hij schilderde zijn vrouwen veelvuldig en zij waren zelfs zijn belangrijkste modellen, naast de talloze kamermeisjes en professionele modellen die hij gebruikte. Een reden hiervoor was zijn continue gebrek aan geld.

Modigliani was minder geïnteresseerd in het verwerven van opdrachten en, wat wij tegenwoordig zouden noemen, netwerken. Hij schilderde vooral in dienst van enkele galeriehouders die hem in ruil voor zijn schilderijen eten en geld gaven om van te leven.

Modigliani is een van de lievelingen van het grote publiek. De reden ligt voor de hand: wat hij schildert is begrijpelijk, toegankelijk, en raakt je. Toch is hij geen kitscherig kunstenaar, hij is gewoon erg goed.

Overzichtstentoonstelling

In 2012 was in Museum La Pinacothèque de Paris een overzichtstentoonstelling van Modigliani. Dit in combinatie met werken van Soutine en Utrillo, tijdgenoten van Modigliani. Het jaar daarop is de tentoonstelling in een gewijzigde vorm naar Italië gegaan.

Het was een magistrale tentoonstelling met ruim 30 grote werken van Modigliani. Ik vond het roerend om te zien en heb genoten; prachtig ook en apart dat dat kan, zo'n tentoonstelling in zo'n klein museum.

Bronnen

Voor de beschrijving heb ik onder meer gebruik gemaakt van Kunstenaars van de 20ste Eeuw (Edward Lucie-Smith, Thoth 1999), www.artcyclopedia.com, www.artnet.com en www.artchive.com.

Links

Info over hoogbegaafdheid: Wat is hoogbegaafdheid - Het hoogbegaafde brein - Multiple intelligentie - Hoogbegaafd & samenleving - Hoogbegaafd & werk - Omgang met anderen - Problemen hoogbegaafdheid - Problemen hoogbegaafde jongeren - Valkuilen hoogbegaafde jongeren - Aanverwant: add ed. - Autisme versus hoogbegaafdheid - Hulpverlening GGZ - Verkeerde diagnoses - Het grote verdriet - Denkfouten over denken - Uitvoerende functies - Leren en faalangst - Omgaan met motivatieproblemen - Rust, rust, rust - Kanttekeningen - Organisaties HB - Hulpverleners HB - Boeken over HB

Testen: Hoogbegaafd test - Introvert / extravert test - Assertiviteitstest - Relatietest

Begeleiding 1 op 1: Begeleiding hoogbegaafden - Omgaan met jezelf - Omgaan met anderen - Existentiële zaken

Rondom werk: Begeleiding - Beter in samenwerken - Beter worden in wat je doet - Loopbaanadvies - Burnout & zo

Relatietherapie & relatieherstel: Relatietherapie hoogbegaafden - Relatietherapie-weekend - Relatieadvies - Relatieherstel ouder en kind - Begeleiding relationele problemen

Contact & zo: Contactinfo - Bureau IDEE - Tarieven - Colofon

Overleven

It is not the strongest of the species that survives nor the most intelligent. It is the one that is the most adaptable to change. Charles Darwin