Louis-Ferdinand Céline
Louis-Ferdinand Céline (Frankrijk 1894 - 1961) is een grote Franse schrijver, beroemd geworden om zijn nihilistisch en misantropisch werk en ook om hoe hij dat nihilistische vorm gaf.
Céline studeerde medicijnen en was arts toen hij begon met schrijven. Hij schreef maatschappij-kritische romans, wat toen nog niet zo gebruikelijk was.
Later positioneerde hij zich openlijk als anti-semiet en werd dan ook na wereldoorlog II als collaborateur veroordeeld. Dankzij zijn boeken van voor zijn anti-semitische tijd mocht hij na jaren verbanning weer terugkeren naar Frankrijk.
Wegbereider
“It could be said that without Céline there would have been no Henry Miller, no Jack Kerouac, no Charles Bukowski, no Beat poets.” John Banville over Louis-Ferdinand Céline.
Het nihilisme van Celine tref je ook aan bij andere, moderne schrijvers. Wat hij hen heeft aangereikt is de vorm om dat negatieve, zwarte niets uit te dragen: bladzij na bladzij zinnen gewone spreektaal aaneengeregen door drie puntjes.
Want in feite is de boodschap van al deze kunstenaars in een notedop: het was en is niets en, by the way, mensen deugen niet. Om daar een boeiend verhaal van honderden bladzijdes van te maken, is een hele kunst. Céline kreeg dat voor elkaar.
Reis naar het einde van de nacht
De hoofdfiguur en alter ego van Céline, Ferdinand Bardamu, reist in dit boek uit 1932 aan het begin van de 20e eeuw door het slijk der aarde.
Alles komt voorbij: een totaal nutteloze Eerste Wereldoorlog, het nationalisme, het kolonialisme in Afrika, de totale armoede in de VS, de uitbuiting door het kapitalisme, de uitzichtloosheid van het bestaan en de domheid van het volk.
Naarmate de roman vordert, ontwikkelt Ferdinand ondanks zijn nihilisme steeds meer mededogen met de arme, hulpeloze mens en krijgt hij meer ontzag voor de liefde. Hij blijft net zo pessimistisch over mensen maar komt af en toe, te midden van alle ellende, ook ontroerende lichtpunten tegen.
Zonder enige twijfel is Reis naar het einde van de nacht zijn beste werk en een van de machtigste romans uit de wereldliteratuur uit de vorige eeuw.
Hieronder een stuk uit het boek met illustraties van de hand van Tardi uit de uitgave van begin jaren '80.
Reis naar het einde van de nacht
Jonge mensen hebben altjd zo'n haast om een nummertje te gaan maken, ze zijn vreselijk gejaagd om zich op alles te werpen waarvan beweerd wordt dat je er zo'n lol van hebt, dat ze niet kieskeurig zijn als het om hun gevoelens gaat.
't Zijn reizigers die alles vreten wat ze voorgezet krijgen in het stationsbuffet, tussen twee fluitsignalen in. Als die jonge mensen ook nog de gebruikelijke twee of drie smoesjes tot hun beschikking hebben waarmee ze hun inleidend praatje, voordat ze gaan vozen, kunnen vullen, dan is dat voldoende, dan zijn ze helemaal gelukkig. De jeugd is gauw tevreden, om te beginnen komen ze op bevel klaar, waar of niet!
Je hele jeugd voert je uiteindelijk naar een verrukkelijk strand, aan zee, waar de vrouwen eindelijk vrij lijken en waar ze zo mooi zijn dat wij ze in onze bedrieglijke dromen niet mooi meer hoeven te maken.
Maar als het dan winter wordt, kost het je natuurlijk moeite om terug te gaan naar huis, om tegen jezelf te zeggen dat het afgelopen is en het eerlijk toe te geven. Je zou er nog willen blijven, ondanks de kou en je leeftijd, je hebt nog hoop. Begrijpelijk. We zijn stuitend. Je moet het maar niemand kwalijk nemen. Klaarkomen en geluk voor alles. Zo denk ik erover.
En trouwens, wanneer je je voor andere mensen gaat verbergen, betekent het dat je bang bent je met ze te amuseren. Goed beschouwd is dat ook een ziekte. Je zou er 's achter moeten komen waarom we ons toch zo in onze eenzaamheid vastbijten. Een of andere knaap, die ik tijdens de oorlog in het hospitaal ontmoet heb, een korporaal, had me wel eens verteld over zulke gevoelens. Jammer dat ik die jongen nooit meer teruggezien heb!
'De aarde is dood, had hij me uitgelegd ... En we zijn niets anders dan wurmen erop, wurmen op zijn grote gore kadaver, die de hele tijd van zijn ingewanden vreten en niets anders binnenkrijgen dan zijn gif... Er valt niets met ons te beginnen. We zijn al helemaal verrot bij onze geboorte... Zo zit dat.'
Maar dit neemt niet weg dat die denker op een avond als de donder mee moest naar de vesting, wat bewijst dat hij nog wel goed genoeg was om gefusilleerd te worden. Ze waren zelfs met n tweeën, de smerissen die hem meenamen, een grote en een kleine. Ik herinner me het nog precies. Een anarchist hadden ze hem voro de krijgsraad genoemd.
Jaren later, als je er weer aan terugdenkt, zou je de woorden die sommige mensen gezegd hebben, graag willen achterhalen en ook de mensen zelf, om ze 's te vragen wat ze er eigenlijk mee bedoeld hebben... Maar ze zijn voorgoed weg!... We waren niet ontwikkeld genoeg om ze te begrijpen... We zouden alleen maar eens willen weten of ze sindsdien misschien niet van mening veranderd zijn... Maar het is onherroepelijk te laat... 't Is afgelopen!... Niemand weet meer iets van ze.
Je moet dus helemaal alleen je weg vervolgen, in de nacht. Je bent je echte maats kwijt. En je hebt ze niet eens de goeie, de enige vraag gesteld, toen het nog kon. In de tijd dat je samen met ze optrok begreep je het nog niet. Nu ben je verloren. Natuurlijk, je bent ook altijd te laat. 't Zijn allemaal spijtgevoelens waar je geen moer mee opschiet.
Ferdinand-Louis Céline, Reis naar het einde van de nacht, vert. van: Voyage au bout du monde 1932, vertaling: E.Y. Kummer, Van Oorschot 1989 met tekeningen van Jacques Tardi.
Jacques Tardi
Jacques Tardi (1946) is een beroemd Frans striptekenaar. Hij wordt samen met Moebius beschouwd als een van de grootste vernieuwers van het moderne Europese literaire beeldverhaal.
Zijn tekenstijl wordt gekenmerkt door een combinatie van klare lijn, sterk expressieve zwaarmoedigigheid, en een nostalgisch fotografisch-realistisch decor. Hij heeft veel romans van Céline van tekeningen voorzien.
Links
Info over hoogbegaafdheid: Wat is hoogbegaafdheid - Het hoogbegaafde brein - Multiple intelligentie - Hoogbegaafd & samenleving - Hoogbegaafd & werk - Omgang met anderen - Problemen hoogbegaafdheid - Problemen hoogbegaafde jongeren - Valkuilen hoogbegaafde jongeren - Aanverwant: add ed. - Autisme versus hoogbegaafdheid - Hulpverlening GGZ - Verkeerde diagnoses - Het grote verdriet - Denkfouten over denken - Uitvoerende functies - Leren en faalangst - Omgaan met motivatieproblemen - Rust, rust, rust - Kanttekeningen - Organisaties HB - Hulpverleners HB - Boeken over HB
Testen: Hoogbegaafd test - Introvert / extravert test - Assertiviteitstest - Relatietest
Begeleiding 1 op 1: Begeleiding hoogbegaafden - Omgaan met jezelf - Omgaan met anderen - Existentiële zaken
Rondom werk: Begeleiding - Beter in samenwerken - Beter worden in wat je doet - Loopbaanadvies - Burnout & zo
Relatietherapie & relatieherstel: Relatietherapie hoogbegaafden - Relatietherapie-weekend - Relatieadvies - Relatieherstel ouder en kind - Begeleiding relationele problemen
Contact & zo: Contactinfo - Bureau IDEE - Tarieven - Colofon
Overleven
It is not the strongest of the species that survives nor the most intelligent. It is the one that is the most adaptable to change. Charles Darwin